PisîK û Kurd

 

Pisîk ew ajal e ku piştî kûçik û ga û çêlekan gelek bi derengî  ji çiya û dar û daristanan berjêr bûye, ketiye nav mirovan,  kedî bûye, bûye xwedî mal û jhal.

Kurd jî ew netew e ku ji Tirk û Eerb û Farisên cînarên xwe derengtir maye û hêj nebûye  xwedî dewlet û statû.

 ***

 Pisîk ew ajal e ku heta dijmin wî di quncikekê de asê neke, riya revê li ber negire , bi kuştinê ve rûbirû nehêle, destdirêjiya xwarin û çêjikên wî neke, “li dijî mirov û ajalên din”  tu car liber xwe nade, tênakoşe.

Kurdê beriya Tevgera Azadiyê jî  heta xanî û holik bi ser de nehta hilweşandin, zarok û zêçên wî ji alî biyaniyan ve bi girsehî nehata kuştin  û nefîkirin  ti daw û doz li biyaniyên diketin welatê wî nedikir.

***

Her pisîkek nêr bo nêçîrê, bo xwarin û vexwarinê, bo dîtina pisîkên mê ji xwe re herêmek vediqetîne û wê herêmê ji mirov û ajalên biyanî na, tenê ji pisîkên nêr ên hevzayendê xwe diparêze.

Mêrên Kurdên berê, bi taybetî  axayan, her yek bo xwe û eşîra xwe parçeyek erd veqetandibû, wî erdî ji desthilatdariya Tirk û Ereb û Farisan na, tenê ji axayên din ên wek wan Kurd diparast.

***

Pisîk,  serî heta boçikê, ji çav heta pepikan,  ji pişt heta zik bi her awayî  xweş li hev hatî ye, pir û pir xweşik e, lê ewqas jî dirînde ye. Nabêje şev e, roj e; di jiyana xwezayî de tim çalak û şiyar e. Guhê wî tim li gohdariyê,  çavên wî li nêçîrê ye. Lê pisîk gava ji herêma xwe dûr dikeve reben e...

Kurd jî bi azayên lihevhatî û atletîk, bi bejn û bala bi heybet, bi çavên gir û gilover û mijang û birhên reşbelek gelek pir bedew e, wek pisîkan ew jî di çiya û baniyên welatê xwe de ewqas jî jêhatî û leheng e. Xwe digihîne tûjika Agiriyê hêlîna qertelê jê distîne, destvala be jî bi hirç û şêr û pilnig re şer dike.  Ew jî dema ji welatê xwe derdikeve stûxwar û belengaz e.

***

Pisîk ajalek azad e, bi serê xwe, bi kêfa xwe ye. Dilê wî çi bixwaze wî dike. Tu jîndar nikare xwiyê wî biguherîne, wî bike qalibeke nû.

Kurd jî bi hezaran salan di gelî û newal û deştên di qûntarên çiyayên xwe de bi serê xwe, bi kêfa dilê xwe jiyaneke têr tijî  azad  derbas kiriye.  Nebûye leşkerê desthilatdarê xwedî artêşên bipergal. Dagirkerên  çendik û çend caran di artêşên xwe de kurdan bi leşkeriyê ceribandibe jî ew  an fîrar kiriye, an jî pergla xwe xwe ya bêpergal li dagirker  ferz kiriye.

***

Pisîk paxiş e, di tûka wê mîkrobkuj e,  rojê pên şeş caran xwe badilêse, serûguhê xwe bi wê tifê dişo. Gûyê xwe bi xweliyê xweş dinuxumîne.

Kurd jî ji berê de ji paxişiyê hez kirine. Erebên cînarên xwe ji aliyê paxişiyê ve rexne kirine( Tirk û qanûn, Ereb û paxişî) Kiras û derpê wan ên netewî spî ye. Ji kincên bi derve ve bêhtir ên binî guherandine ku nivînên wan paxiş bimîne. Ji ber bihna wê ya nexweş hez ji ji tuwaletê nekirine . Ew jî pîsiya xwe wek pisîkê bi axê nixumandine.

***

Pisîk di havirdora xwe ya xwezayî de pisîk e. Piştî ku ketiye nav mirovan û kedî bûye guheriye, veguheriye bûye ajalek tiral û zexel.

Kurd jî dema ji welatê xwe derdikeve  dibe kûd*

______________________________________________________

*Kûd: alincî, bawî, ferc, nanê ku bi tenûrê ve nagre dikeve nav xweliyê dilewite, xiloxwar dibe

                                                                                               Mamoste Marûf

ÇIMA EM KURD, DIVÊ HÊVÎDAR BIN?

Mirovahiya nûjen û hemdem; mirovahiya bi qewlê Kurda; ji camêr û ji canikan pêkhatî, mirovên ku bihna mirovatiyê ji wan tê , ji berê berê de rû nedaye faşîzmê û şovenîzmê... Bi taybetî piştî Şerê duyemîn ê Cihanê, faşîzm jixwe gor bi gorî bû; mirovên xwedî wîcdan û mejî dev ji neteweperestiyê jî berdan û - her çiqas nebûn sosyalîst jî- hatin ser bîr û baweriya demokrasiyê û bûn canfedayên azadiyê... Nifşên ji pişta faşîst û neteweperestên wê demê, ji kirin û lîvbazî û nêrîn û ramanên dê û bav û kalên xwe pirî şerm kirin, riya xwe ji binî ve ji ya wan veqetandin: Ew an veguherîn bûn şoreşgerên nifşa 68’an, an bûn hippiy û xwe dan ber ba û babilîsokan û ji “Parka Hayd” ê û ya “Sultan Ehmed”ê bigirin heta çiyayên Tîbetê li seranserê Cihanê belav belavî bûn û bivî şiklî kirin xwe ji dîsîplîn û rabûn û rûniştandina faşîzmê azad bikin û şîretek li bav û kalên xwe bikin û bêjên: “- waye we girte xwe! Heta em jî wek we dibin faşîst û şovenîst û milîtarîst; emê bibin lûmpen û bohem û nihîlîst!” Rojavayê Cihanê, di rastiya xwe de ji Serdema nû(1453) bigire heta roja îro di nav liv û tevger û şoreşên bajarvanîyan de ye û tim û tim xwe diguherîne- vediguherîne û xeyni “çend sekin ên şer û faşîzmê û krîzên dem bi dem ên kapîtalîzmê” roj bi roj xwe dikişîne pêş. Ronakbîrên Ewropî û ên welatên din ên kapîtalîst ên pêşketî ev 150 sal in bona sosyalîzmê di nava liv û tevgerê de ne lê -êxbala kor- kirin nekirin biser neketin. Lê dîsa jî îro dikin civakek “bêhtir demokrat, bêhtir aşitîxwaz û hawirdorparêz û dînamîk û rêxistî” biafirînin û pêrsgirêk û derd û kulên kapîtalîzmê re bi vî hawî çareseriyan bibînin. Lê heyfa heyfan e ku, Tirkiye jî tê de, gelên Rojhilata navîn ev hezar sal in di bîr û bawerî û nirx û hêcayiyên xwe de guherînên berbiçav çênekirin û xweliya heft gundan bi ser serê xwe de kirin û mirazên bi sedan nifşan di çavên wan de hîştin û li ser erdnîgariya herî dewlemend a Cihanê jiyana herî xizan û belengaz kirin para xwe û me! Emperyalîstên bê wîcdan û bê şeref axa erdnîgariya me parçe parçe kirin û li ser her parçeyek desthilatdariyên qaşo-maşo, lawaz û bê bingeh, derewîn û neheq; lê heta tu dibêjî hov û xwînxwar, heta tu dibêjî bê wîcdan û bê merhemet anîn ser kar û kirin belayê serê gelan... Gelo çima wiha bû? Çima ev malkambaxî wekî “xeleka şeytanê kor” ketiye stuyê me û em dikin nakin xwe jê xelas nakin? Em pêşî lixwe binêrin; ka em çiqas gunehkar in? em Kurd; me çiqas xwe guherandine û veguherandine? Duh em çibûn; îro çi ne? Em Kurd ji alîkî ve gelek bi siûd in... Di civaka me de -ev sih salên dawîn ne tê de- pir guherîn çênebûne...Me, bi hezaran salan li ser heman axê bi pez û dewarên xwe bi eşîrkî, bi gelemperî koçerkî, bi çanda xwe ya qedîm jiyana xwe berdewam kiriye... Jiber vê yekê di dîroka me de tevlihevî hindik in. Bi hatina dînê Mihemed (s.e.w) çînek ji şêx û seyîdan peyda bûye. Civaka Kurd ji wan re di kuncikê odeyên xwe de cihên taybet veqetandine û ew rihspiyan li ser heft doşegan dane rûniştandin; lê dîsa jî ew ji kevneşopiya xwe ya feodal şaş nebûye û di dil û giyanê de li ser mîr û axayên xwe tu kesî nehewandiye. Ev rewş û dîmen alîkî ve wekî malxirabî dixwûyê, lê aliyê din ve mizginiya azadiyê jî bi xwe re aniye... Feodalîta me, jiber bi sedan sedaman -li hemî welatên Rojhilata Navîn ev qewimî-tu car veneguherî bûrjûvaziyek komprodor û rê neda desthilatdariyek herêmî ya hevgirtî ya kevneperest a xwedî hêz... Jiber vê yekê Kurd neketin dafêk û xefikên Baasiyan, Kemalîstan û Xumeyniyan... Îro li ser erdnîgariya Rojhilata Navîn netewek berxwedêr û nûjen û hemdem û bi hêz û bi rûmet; lê bê bûrjûvazî û bê feodalîte wek çiyayên welatê xwe liser xwe ye! Ev gelê Kurd bixwe ye! Kî çi dibêje bila bibêje; ev sih salên dawîn, tevgera azadiyê ya Kurd, civaka Kurd a feodal ji binîve hecand û nifşek nû û nûjen û hemdem afirand. Werên lahzekî çavên xwe bigirin; bala xwe bidin gelên Rojhilata Navîn... Xwe bikin dewsa mirovên “bêalî” û navê gelên cînar û derûdor yeko yoko bînin hişê xwe û îmaj û sembolên têne ber çavên we bifikirin... Wek mînak;Ereb di giyan û mejiyê we de xwedî çi imaj in? Tirk? Faris? Efgan? Cihû? Kurd? Em pirsa xwe bi awayek din çêkin: Gelo gava kesek behsa “demokrasî, aşitî, şoreşgerî, mirovperverî, hawirdorparêzî, jibo nirx û hêcayîyên mirovatiyê fedakarî, qehremantî, di bîr û baweriya xwe de dilsozî, tekoşîna li dijî faşîzm û şovenîzm û nijadperestiyê” bike; navê kîjan gelî tê bîrê? Bersîva vê pirsê bê şik û şubhe; “Gelê Kurd e” Piştî bihara 68’an, li ser rûyê cihanê yekane şoreş “tevgera azadiya kurda” ye ku îro wek lehiyek bêhempa “pergalên kevnare û herifî û xilo- xwarî” yên Rojhilata navîn daye ber xwe hêdî hêdî dirûxîne... Jiber vê yekê; Dewletên yekbûyî yên Amerîkayê bixwe (DYA), Ehmedînejadê kevneparêzê farisan ê neyarê DYA’yê , Malîkiyê dolarparêz ê Ereban û dost û yarê DYA’yê, Cihûyên nijadperest ê kujerê Ereban, Tayîp ê Xwedêgiravî parêzwanê Misilmanan, Germanya û Îngîlistana xaçparêz, Kurdên tirşikxwur, êdî nizanim kê û kî; tev digihîjin hevûdu, şêwra xwe dikin yek, lingên xwe dikin delingek û dikin Tevgera Azadiyê ji holê rakin... Ew baş pê dizanin ku ev tevger li nifşa 68’an neçûye jiber ku pêşeng û serok û neferên wê ne ji çîna “bûrjûwaziya niqirsisit” in ne jî ji feodalîteya doxîsist! Loma ez son dixwum dibêjim: “Xwedê agah û besîr e; jibo wan xetere mezin û nêzîk e” Mamoste Marûf

Biratiya gelan û Sulhedînê me yê Eyûbî

Di dîrok û çanda xwezayî ya mirovahiyê de tu car biratiya gel û netew û êl û eşîran tuneye, çawa ku ya şêr û pilingan, fîl û deveyan jî nîne...

Lê, êl û eşîr carinan wek ker û hespan leqî hev bûne, têkiliyên wan bi hev re çêbûne ji ber ku ji zimanê hevûdu fehm kirine. Jixwe di civaknasiyê de(sosyolojî) ev taybetmendî bi kurtasî wiha hatiye gotin;

“mirov ji nasan hezdike, biyaniyan neyar dibîne ”
Gotinek mezinên Alemanan heye; “şeytên di tiştên hûrik de, di kitkitan de veşartî ye”

Gava hûn dîroka mirovahiyê bi zimanê serdest û desthilatdaran bixwînin, bona ku hûn nekin teq û req, bona ku hûn sernerm û mulayîm bin, ew tim û tim behsa (qala) biratiyê dikin. Lê, ger hûn bikaribin pufî ser rûpelên dîrokê bikin û xweliya ku ew serdestên xêrnexwaz lê reşandine bikaribin bidin alîkî, hûn ê bibînin ka kîngê, ka çawa biratiya gelan pêkan e, mimkûn e...

Roman, an mitrıp, di warê pîşesazî û mûzîkşînasî û reqsê de pîspor nebûna, de ka hesab bikin, çi dihat serê wan çi nedihat...

Cihû an yahûdî bazirgan û bankerên herî jêhatiyê cihanê nebûna ka hûr û kûr lê bifikirin, kok û aca wan 3 hezar sal berê diqelandin, an na...

Ermeniyên me kurdan, hesinker û nalbend û aşvanên me nebûna, gem û zînê hespên me çênekirina,  gelo me yê wan di qûntarên çiyayên xwe de bihewandina?

Di desthilatdariya împaratoriyan de ger axa çandiniyê bê serî û bê binî , hejmara mirovên cotkar û rençber hindik nebûya, yên xwedî bîr û baweriyên cuda, yên rengê çermên wan ne ji yê serdestan,  dikaribûn hebûna xwe bigihandina heta roja îro!

Kurd ne xwedî çiyayên asê bûna, di mêranî û mêrxasiyê de deng venedabûna kî xwe heyran û qurbana çavên wan ên reşbelek dikir û sing û berê Mezopotamyayê dikir nesîbê nefsa canê wan...

Min çend seyhatname xwendin, bi çavên serê xwe dîtin ku; tu biyanî- dixwazî bila qasêdê Xwedayê jorîn be- bê bertîl û bê xelat nikaribûye ji bajar û gundê xwe derkeve û biçe dereke din! Arminus Vambery ku qasêdê Evdihemîdê Xûnxar e, bi eslê xwe cihû ye û bi mabesta lêkolîna alayên qazakan diçe li Asyaya navîn digere, Îbnî Batûta ereb e û di sedsala 9’an de li gelek deveran digere , Decalvijo sefirê Îtalyayêye û  bo serdana Tîmûr ê yekalî di sedsala 15’an de diçe Asyaya navîn. Berhemêvan gerokan bixwînin; hûnê bibînin ka çi tê serê wan çi nayê !

Di zarokatiya min de, wek îro tê bîra min; gava mezinên me bi şevkî li derekî dûrî gundê xwe diman, an di nava çiyayên eşîrên biyanî re derbas dibûn, zirav li wan diqetiyan, ji tirsa heft selewatan danîn, hewara xwe didan Şêx Elî yê me yê Paloyê...

Li amerîkayê, di sedsala 19’an de serdestên “kapîtalîzma hovane” ku ew bûn yên reşikên Afrîkayê bi sedan salan wek xulam û şivan û gavan û cotvan û pale kiribûn ber qayişê, bi darê zorê dixebitandin, berjewendiyên xwe di wekhevî û biratiya(!) gelan de dîtin û hinek kemçûran avêtin ber reşikan... ji ber ku ew jî bubûn xwedî pere û pol (dirav, sermiyan), lê nikarîbûn biçûna dikanên “çermsipîyan”, perêyê xwe xerckirina... Hilberî(îstîhsal) heta tu dibêjî zêde bubû, lê mezaxî(serf, xerckirin) di cih de sekinî bû... Piştî her dû şerên cihanê li Ewropayê jî mirovhezî (hûmanîzm) gihîştibû asta herî bilind. Ew bi qurban û bi heyrana gelên Afrîkayî û Asyayî bûn jiber ku di van şeran de bi mîlyonan mirovên terr û can hatibûn kuştin û ew mehkum û muhtacê keda biyaniyan bûn...

Kenê guran bi wan dihat; “bi şev zarokên xwe bi tirkan ditirsandin aş dikirin, dikirin xewê; lê bi roj, ji bo berjewendiyên xwe, wana bi bando û mizikayan pêşwazî dikirin, datanîn ser ser û ser çavên xwe...”

Ger doh, kurd nebûna leşker û parezwanên tirkan, li ber neyarên wan nebûna şûr û mertal, gelo aqûbeta ermenî û rum û asûriyan nedihat serê wan?

Ger îro em kurd, nebin berhevkarê pembûyên rasta Edenê, em nebin koleyên nanoziko yên atolyeyên tekstîlên Stenbolê, em nebin karkerên avahiyên metropolan, xebatkarên kanalîzasyonan, tirk me di bajarên xwe de dihewînin?

Ez dixwazim çend gotinan jî derheqê Sulhedînê me yê Eyûbî de li we kerem kim.

Hevalno, di dem û dewrana mirovahiyê de çend û çendik şerwanên jîr û jêhatî, mêr û mêrxas û egîd derbas bûne hûn ji min çêtir dizanin... Lê ji wan gelek kêm û hindik canik û camêr bûne şoreşger, înqilapger... Şoreşger ew e ku beriya her kesî bi bi hinek tiştan bihese, hinek tiştan biafirîne û ji bonê têbikoşe, mucadele bike...

Şoreşger ew e ku civatê ji binî ve bihecîne, biguherîne...

Şoreşger ew e ku hesabên wî, nêrînên wî fikr û ramanên wî mejiyên mirovan serwext bike, bi sedan salan riya wan ronî bike...

Belê Sulhedînê me yê Eyûbî camêr bû, mêr û mêrxas bû şerwanek kesnedîtî bû... A xwedê heta tu dibêjî oldar bû, misilman bû... lê hezar mixabin, ew şoreşger nebû...

Hin rewşenbîrên me dibêjin : “wê demê neteweperwerî nîn bû , lewma ewî ji bo kurdan tiştek nekiriye...” Ji xwe derd û kula me jî ev e... Wê demê ji bo zimanê kurdî hinek tiştan bikiriba dibû şoreşger!
Kêlikên gorên mezinan bi kurdî bi xemilanda dibû şoreşger.
Navê Hesenkeyfê (Hisn-i Keyfa) bikira Hisnê Kurdan dibû şoreşger...

Ez mînakek jî ji dîroka Împaratoriya Romaniyan bidim ;

Jul Sezar 51 sal beriya zayînê Welatên frankan û golî(gal) û seltî û vîzîgotan dagir dike... Dibîne ku di her gelî û newalî de zimanek xerîb e, di her deştekî de çandek biyanî ye ! Ew tîne, çiqas servedarî (îmtîyaz) hene dide kesên hînî zimanê Latînî dibin, bi Latînî diaxifin: Mafê bazirganiyê, mafê leşkerîyê, mafê xebatê, mafê rêveberiya kar û barê dewlwtê...

Bi vî havî netewên cûr be cûr ên Ewropayê bi dilê xwe hînî zimanên latînî dibin, lê jiber ku amûrên ragihandinê wek îro ne zêde ne ji wan netewan her yek  zimanê fermî bi şiklek û bi şêweyek cuda fêr dibe, dielime. Piraniya zimanên ewropaiyan bi vî şiklî ji Latînî zane.

Sezar, bi vî karî, rê li ber çanda hevbeş a ewropiyan vedike û çend sal şûn ve Ewropa bi tevahî tê ser ola Xirîstiyaniyê...

Bi ya min hîmê yekîtiya Ewropayê wê rojê Sezar lêkiriye, ne kesek din... Hevalno, şoreşgerî tiştek wusa ye... Bimînin di xêr û xweşiyê de. Mamoste Marûf

Ger em hebin ew ê tunebin

Heta damezirandina Komara Tirkiyeyê, hejmara Tirkan, em bi awayek din bibêjin; hejmara yên xwe wek Tirk bi nav dikirin, endamên netewa ku Kemal Ataturk û rêhevalên wî yên jontirk û Îttîhatparêzan; dixwestin Anatolî û Kurdistanê li ser navê wan qeyd û tapî bikin, bê xilaf, ji şêniyên “gundekî gur” (qelebalix) kêmtir bûn, ne zêde... Ez dibêjim çend sed peya bûn, hûn bêjin çend hezar... Belê rast e; bi taybetî li Anatoliyê, gava mirov rastî hev dihatin, an jî kar û barên wan diketin aliyê hevûdu , ji neçariyê bi hev re bi zimanekî Tûranî yê ne têkûz, bê rêzik, tevlihev, berhevkirî, gund bi gund tax bi tax ji hev cuda diaxivîn.Lê gava te ji wan pirsa “ tu kî û kê yî?” bikira; ew xwe tucar ne wekî Tirk; xwe wek ; “Kurd, Ereb, Ecem, Çerkes, Çeçen, Gurcî, Abhaz, Mihelmî, Roman(Qereçî), Laz, Alban (Arnewid), Boşnak, Dagistanî, Qerepapax, terekeme, Pomak, Rum, Ermen, Cihû, Asûrî, Kildanî, manav, yorik(koçer)” didan nasîn. Werên li vî ecêbî û li vî gosirmetî; Tirk di Kurdistan û Anatoliyê de na, bi tenê di çend bajarên Ewropayê de hebûn! Ew jî “jon-tirk” bûn û di dawiya sedsala 19’an û di destpêka 20’an de ji Stembolê wek Osmanî çûbûn Parîsê û li wir hişê wan hatibû serê wan (!) û bi xwe hesiya bûn û bubûn “Tirkên Qehremanên bi nav û deng!” Ew bûn çend murîdê wan ên Stembolî bûn... Li Mezopotamyayê û li Anatolyê tu kesî ne bihîstibû, nas nedikir netewek bi navê Tirk! Lewma ew, dîroka xwe ya kevin û qedîm a tije bi xêr û ber û bi mêranî û mêrxasî û bi qehremanî(!) ; girêdan bi Atîla û Cengîz û Tîmûrê ji Asyaya Navîn... Ev her sê kes jî, ji aliyê gelên Kurdistanê û Anatoliyê ve wek; “ mirovkuj, Xwînrij, har û hov dirîndeyan dihatin nasîn... Ev “navên bi tirs û xof jî “têra Jontirkan nekirin “gurê boz”ê devbixwîn jî kirin dewsa bav û kal û rêberê xwe û pê gelên kevnare û xwecih û xwedî olk û erd û pîşe û şaristanî yên Anatoliyê tirsandin û ax û welat ji wan stendin û an ew kirin der, an kuştin, an bişaftin, helandin û dawiya dawîn dest danîn ser hemû dewlemendî û çand û nirx û hêcayiyên wan...Yên mayî; Z.Gokalp û Kamiran Înan û Gênc Qemer û nizanim kî û kê yê Kurd; Qiliç Elî û Muşîr Zekî û Deniz Baykal û bi mîlyonan Çerkez; Mesût û tayîp û bi sedhezaran Gurcî; Hîkmet û Elo û Misto û Temel û kul û kuruder û êdî nizanim kî û kê yê Laz û Qereçî û Ermenî û Rum û boşnak... Ev tev ketin dilqê gurê boz û kê û kî ne jiwan bin, kê û kî “paradîgmaya ji derewan pêkhatî” nepejirandibin ji holê rakirin... Ên li ser xwe man jî gefan li wan xwarin, tirsandin çewisandin kevirê aşê bê av li ser serê wan gerandin, ji mirovatiyê kirin; gelekên wan bi kemçûran kirîn, ên din veguherandin gur û cinawiran! Belê gava mirov li dîroka li ser navê “Tirkiye û Tirktiyê” hatiye nivîsandin dinêre, dibîne ku; hemî tiştên ku ew pê pesnên xwe didin û wek şoreş û reform û pêşveçûn nîşan didin, di rastiyê de kar û kirinên tunekirin û bişaftin û jiholêrakirina netew û civak û kes û kesayetiyên din in; çilmisandin û hişkkirina kulîlkên din ên Anatolî û Kurdistanê ne ... Li şer û komplo û komkujiyên van heyştê salên dawiyê binêrin; bona çi ne? Tev jibo tunekirina Rum û Ermenî û Kurd û gelên din ên nîştecihên kevnare yên bi hezaran salan in bi nav û deng ên vê axê ne... ji şoreşa elfabeyê bigirin heta ya cil û bergan; ji zagona yekitiya perwerdehiyê ( Kanûna tevhîdî Tedrîsat) heta ya paşnavan; ji rakirina ocax û dergahên şêxan; ji guhertina navên bajar û gund û mirov û çiya û deyştan bigirin heta qedexekirina navên lawir û kulîlkan, kar û xebat û şoreş û reform û renesansên wan ên ewqas mezin , derd û kulên wan ên bê derman, hebûna gel û çanda yên din in... ( roviyê me yê vulpes vulpes Kurdistanica, laleya me ya tulipes Kurdistanica, pezê Ermeniyan ê bi navê ovis Armeniana, dîsa mamiza Ermemeniyan a bi navê capreolus capreolus Armenius- ew jî wek xwediyê xwe – nikarin li ser erdnîgariya xwe bi nasnameya xwe bijîn!) Welhasilê kelam yên “bi namûs û bi şeref û bi hejmarkî û bi moralkî bi hêz” ew man, Kurdên li serê çiyayên asê man... Ew çend caran serî li ber yecûc û mecûcan, zalim û dagirkeran rakir, bi mîlyonan hatin kuştin, tî û birçî man li serê çiyayan; lê dîsa jî serî ne tewand, çok dananî li ber neyaran Çi Tirkên rasteqîn, çi Ermenî çi Gurcî, çi Çerkez çend û çendik kesên heta niha ji tirsan di kuncikên xwe de teliyabûn, melisîbûn; çav dan Kurda û serê xwe rakirin û gotin; “-vaye em jî hê livir in, li ser xwe ne!” û piştî heyştê salan xwedî li nasname û kesayetiya xwe derketin. Hin caran yên wek Tayîpê “Gurciyê veşartî” lê, di nav civatê de bê esil û bê kok û bê asas (bala xwe bidinê Xwedê giravî ew doza yek al, yek netewew û yek welat dike lê, bixwe tu car nabêje ez tirkim ) Denizê ji doxîna çerkezan, Demirelê Balkanan tev jibo berjewendiyên rojane, hin caran devê xwe vedikin û bi awayek nîvco navê Kurda li ser zimanan digerînin. Lê wê demê “neviyên Jontirkan ên general û profesor û fabrîkator û rantxur” di cih de di kuncikên tarî de bi qirika wan digirin û dibêjin: “- lawo huşbin! We çi zû jibîr kir em jî, hûn jî wek xewnên şevan derw in; me navê Tirktiyê lixwe kiriye û hemû mêrg û zevî û xan û xaniyan dane ber xwe, ji wan stendine. Ma Hûn nizanin; xwediyê vî welatî ew in; heger ew hebin divê em tunebin! Huş bin; kera bi guh nekin! Îro ew tune ne; loma em hene! Lê ew nizanin ku mirov demokrasîxwaz, aşitîxwaz û welatparêz bin; erd û ezman liber wan fireh dibin, tê de mirov tev bihev re wek bira bi cih û war dibin... Mamoste Marûf

Divê em çi bikin, çi nekin bona ku rê li ber asîmîlasyonê bê girtin?

Di sedsalên 19’an û 20’an de hemî ronakbîr û sîyasetmedarên cihanê yên ji her netewê, ji bo çareseriya vê “pirsgirêka bi jan” a ku ziman û nasnemayên gelan dabû ber xwe dikuşt, ji berxwe teoriyan derxistin, bi hezaran pirtûk weşandin, sazî û partiyên netewî ava kirin... Bi aşitî û xweşî bû bû; nebû, bi çek dewletên xwe yên netewî ava kirin û liser hîmên zimanên xwe “yên ji çend peyv û biwêjan pêkhatî” zimanên cihanê yên herî edebî û zanistî lêkirin... lê “êxbala kor, siûda girtî”, her çiqas kurd jî, ji bo nasname û ziman û welatên xwe bi mîlyonan hatibin kuştin û koçberkirin dîsa jî negihîştin ber mirazên dilê xwe û di van her du sedsalan de “sedsalên netewbûn û bi dewletbûnê de” biserneketin û li ber diwaran man û man... Îro di nav şert û mercên cihanê de ew bi girsehî dihelin, ji rûyê erdê tên paxişkirin... Hêvî gumana wî tenê bi Tevgera Azadiyê maye... Ev tevger û şervanên wê mirina xwe dan ber çavan bi zimankî nebe jî, bi moral û hişmendî kurda ji xewa mirinê hişyar kir... Ev çend gotar in ez li ser asîmîlasyonê dinivîsim û gilî û gazinan ji kurda û ji alema mirovayetiyê dikim; ew miroveyetî ya ku bi girî û bi hewar e bona “kûsiyê caretta caretta”yan û “pandayan” û hemî lawirên li çol û çiyayan û bin deryayan... Ew mîrovayetiya ku bi milyonan pere direşîne bona çend cûre gihayan, dikin rê liber tunebûn û nemîna wan bigirin... Lê hûn bala xwe bidin vê ecêbê û vê gosirmetê, kes xwe lê nake xwedî, guh nade bişaftin û paxişkirin û windakirina gelekî bi mîlyonan! Ez gilî gazinan ji kurda jî dikim; jiber ku ew hê bi ûrtkoriya xwe nehisiyane, lê vearneqiliyane... Bi ya min ew, di şûna pîrozkirina cejna zimanê kurdî ya bi yek rojî, divê şîn girêdin, reş girêdin “sal donzdeh mehên Xwedê!” Di warê zimanê kurdî de- hebûn û nasnameya kurd” bi tenê bi wî ve girêdayî ye- barê giran di serî de dikeve ser milê sîyastmedar û ronakbîrên kurda... Divê ew dest ji pêsîra “gelê kurd ê dîl û reben” berdin û wî tu car bi “xwe bi xwe bişaftinê”(otoasîmîlasyonê) gunehbar nekin... Gel, heta hatina dibistan û telewîzyon ên bêyom ên dagirkeran, heta êrişa artêşa wan a ku cih û war lê herimand, heta bicihbûyina kapîtalîzma hov û kûvî -ya dîsa bi destê dagirkeran bû - di gundê xwe de bi zimanê xwe yê xwezayî kar û barê xwe birê ve bir... Gelê kurd, bi deng û xweş awazên dengbêj û çîrokbêj û bilûrvanên xwe dilê xwe yê birîndar aş kir. Îro dem û dewrana bajarvanî û ragihandin û perwerdehiya modern e... Gelê me yê reben ê “bi piranî gundî” çawa bikaribe bi kurdî ya xwe ya dewlemend lê “ kurdiyek xwezayî, gundî û koçerî û navmalî” liber xwe bide! Di serî de divê li ser hîmên kurdî ya xwezayî kurdîkî modern û nûjen bê afirandin û nifşekî nû pê were perwerdekirin. Ev jî pergalek, hêzekî wek dweletê dixwaze... Lê belê, di tevn û paradîgmaya erdnîgariya me de ev ne pir pêkan û hêsan e... Jê re demek heta tu dibêjî dirêj divê... Lê mixabin, ji bo çareseriya nasname û zimanê kurdî de divê demekî zûtirîn, bi lezgînî hin tişt bên kirin... Ji bo kurdî êdî “kêr daye hestî!” Ez wek mamosteyek kurd, nêrînên xwe bi aşkeretî li jêr rêz dikim didim ser hev, da ku raya giştî ya kurda vê mijarê nîqaş bike û nehêle ji rojevê derkeve... 1-Dora prşî, divê bi alîkarîya zanîngehên cihanê û sazîyên bêalî yên navneteyî, anket û lêkolîn ên zanistî yên dorfireh bên çêkirin û komkuji û qira çandî ya ku li ser gelê kurd tê meşandin bi awayek fermî bê tespît kirin. 2-Encamên vî lêkolînê ji raya giştî ya navnetewî re bi amûrên ragihandinê yên herî bi hêz û xurt bên aşkerekirin. 3-Wek gava sêyemîn parlemanên kurd bi her rê û rêbazan, vê mijarê di parlemantoya tirk de bînin rojevê û bi awayek aşkere, bi kinahî û kurtasî bipirsin û bêjin; “gelê kurd êdî naxwaze bi baca ku jê tê stendin bê asîmîlîye kirin. Hûn ji bo ku zarên kurd asîmîlîye nebin, fêrî ziman û çanda xwe bibin çi difikirin, çi projeyên we hene? Ger hûn di demekî kurt de çareseriyek nebînin em ê rêyek bidin ber xwe û pê de herin” 4-Ger ji meclîsê çareseriyek derneket; di serî de “Pergala Komên Civak ên Kurdistanê”, bê sekninandin a li hêviya destûrdayina dewletê, bi awakî “min kir û bû” ( defacto) ewilî li Amedê bê avakirin. 5-Divê li Amedê kreş û polên destpêkê yên xwerû bi kurdî ( ji bo zarokên 5-6 salî) û dibistanekî seretayî û lîsekî taybet a pir modern û bi qalîte bê sazkirin. Li teniştê jî ji bo xwendekarên dibistana seretayî û yên lîseyî kursekî kurdi bê çêkirin, bona ku zarok waneyên ku bi tirkî ne, bi kurdî jî dubare bikin û hînî terîmên waneyan ên bi kurdî bibin û bikaribin zimanê xwe di her warê jiyanê de de bikarbînin. Divê ev saziyên di serî de li Amedê tên birêxistinkirin wek “saziyên pîlot û pêşeng û model” bin û gav bi gav, ne tenê li Kurdistanê, li hemû deverên ku lê kurd dijîn bên sazkirin. Ev xebatinan ne dijberî zagonên K.T.Y’ê ne; bi her awayî qanûnî û rewa ne. Xwendekarên ji vî kampûsê mezûn dibin wê bibin pêşengên avakirina dibistanên din ên li her deverên Kurdistanê û Tirkiyeyê... îro zaroyên kurda yên zanîgeh qedandî yên pir û pir zana û serkeftî hene. Baweriya min ew e ku, ji bo saziyên Fethullah pêwîstî bi alternatîfan hebe, wê kurd ava bikin û wek di siyaseta demokrasi û aşitiyê de,di warê perwerdehiyê de jî bibin afirenderê modelek herî nûjen û serkeftî. Hevalno, ev ne xwen û xeyalên şevan in. Tevgera azadiyê ya ku ev 30 sal e li hemberî artêşek herî bi hêz a NATO’ yê şer dike, di çend mehan de dikare vê pergalê bi awayek serkeftî ava bike... Lê divê ronakbîrên kurd niqir sist nekin, peywira xwe bînin cih, lê pêşî dil bikin, bixwazin... Mamoste Marûf

An Kurdî an “Kurd Memed nobete!”

Ewilê ewil divê çend gotinan bikim li ser berxwedana Azadiya welat a li hemberî asîmîlasyana malwêran a nermik û sipî... Heta salek berê jî, ev pençeşîr di can û bedena kurdan de xwe veşartibû û hêdî hêdî belav dibû lê ew ji xwe dernedixistin. Rewşenbîrên ku bi xwe û bi birîna gelê xwe hesiyayî, dikirin nedikirin nikaribûn raya giştî ya kurdan di warê asîmîlasyonê de serwext bikin û gel rakin ser piyan. Hingî ku Azadiya Welat a rojane derket û li xwendevanên xwe niçand û ew hişyar kirin; ev mijar wekî birûsk di giyan û mejiyan de veda, li her derê welat bû civîn, bû cejn, bû xwepêşandan, dawiya dawîn li Geverê bû lehî û tofan... Niha hûn di ber xwe de dibêjin; “-mamoste keda Roj Tv’ê qe nayne bira xwe!” Bi ya min gelek kurd, bi ceribandina xwendina rojnameyê tê gihîştin ku ew êdî nikarin bi zimanê xwe bixwînin û binivîsin! Ew ji xwe derxistin ku, heta niha li ber Roj Tv’ê rûniştine û xwe bi sitranên Kurdî serxweş, bi nûçe û nîqaşên bi tirkî dilgeş kirine û di warê xwendin û nivîsandina bi Kurdî de kêm tişt kirine. Zana û ronakbîr û siyasetmedarên me jî bi tîraja Azadiya Welat a bi çend hezaran veciniqîn û ji “xewa şirîn û şerîf” şiyar bûn. Ez li ser navê xwe ji vê yekê bi bawerim ku ji vir pê ve asîmîlasyon wê tim û tim di rojevê de be û kurd heta çareserkirina wê, xwîna xwe bikin çavên xwe, xwe bidin erdê! Lê belê hevalno, ligel hemû kar û xebatên pîroz ên ku tên kirin ûrtkoriya me, bi navê din; “asîmîlasyon” roj bi roj kok û aca me diqelîne, me diheline. Ev rewşa bêyom ger bi vî rengî bidome, divê em ji niha ve wesyetek kurt a nivîskî li zarokên xwe bikin û ji wan re tê de bi dilek xemgîn, bi hevokên şermok wiha lêkin: “ Roniya çavên min, ez dixwazim tu jî pê bihesî min ji ber zimanê xwe yê dayikê çi ditîn çi nedîtin. Ên hat serê min bila neyên serê gurê serê çiya … Pênûs û lênûsk, sîdî(CD) û harddisk têrê nakin ez tevan binivîsim. Tu pê nizanî ev zimanê ku ji nifşa te êdî kêm kes pê diaxife, çi şirîn û çi delalî bû ber dilên bav û kalên te yên dengbêj û çîrokbêj. Kurê min/ keça min, ên ku niha tu bi zimanê wan kar û barên xwe birêve dibî, ramanên xwe bilêv dikî û ji berdilka/ ê xwe re pê e-mailan birê dikî, helbestan dinivîsî, ew in; yên em ji kar û baran kirin, kilîta reş bi mejî û zimanên me ve kirin, berdilkên me yên xweşmêr/ bejn ziravan kuştin, konên me û wan ji nav konan rakirin... Gulsosina min, teyrê min ê baz,di zarokatiya min de ew neyarên genî û bêbext tevna asîmîlasyonê wek Sûr a Diyarbekira me ya şewitî heta nav malan dirêj kirin û dan ber me û dayikên me yên bê tirkî û bê erebî û bê farisî; lewma jî heta roja mirinê ew stûxar bûn, bê zar û bê ziman bûn, Ew bi me re bi zimanê bav û kalan diaxifîn, lê em ji wan dibehecîn, bi wan re hêrs dibûn, ser wan de diqîriyan “bi zimanê dagirkeran!”. Me ji dayikên xwe û ji xwe şerm dikirin, ji zimanê xwe îkreh( nefret)dikir, di kilaman de jina xwe, dayika xwe berdilka xwe wek “dîlbilmezê”( bê ziman) bi nav dikir û wê tewanbar û şermezar dikir. (Di gelek kilamên dengbêjan de ev gotin tê bikaranîn) Kurê min/ keça min, em bi berxwedan û xwîdana rêberê xwe, bi xwîna bi hezaran şehîdên xwe, bi coş û heyecana wan, li xwe varqiliyan(hişyar bûn) û me zor da xwe û xwe ji xefik û dehfikên Decal xilas kirin û qet nebe bi zimanê xwe yê şirîn - bi çend hevokan be jî - li hevûdu pirsî… Lê, temenê min li ser temenê te be, sermiyan ewqas bû! têra min jî nekir, lewma ji ber nema, min ji te re tu tiştek nehîşt…Tu min efû kî û nebî nebî dijminê xwe ji bîr nekî! Keda xwe li te helal nakim ger tu rojan li wî nekî zîndan, li wî neherimînî xewa şevan ” *** Wesiyet evqas bû, qediya... Xwedê kir em hê li ser xwe ne, bi piranî can û ter in. Em hê jî dikarin aşê bê av li ser serê neyarên xwe bigerînin û zarokên xwe ji tora bişaftin û xwebişaftinê azad bikin. Lê jibo gera çareseriyê divê pêşî em ji birîna xwe, ji nexweşiya xwe derxin; teşhîs bikin... Hevalno, ziman ji dest diçe, Kurdayetî jî pê re… Ma qey nasnameya me xeynî zimanê me bi çi ve girêdayî ye? Em di nav gelên misilman de ne, lewre; -Ol ne nîşaneya me ya neteweyî ye… Em an dagirkerên me, ne “çermreş”in, ne çermsor in; -Rengê çerm jî ne nîşane ya me ya neteweyî ye… Wele xeynî ziman tiştên din ên kurd û kurdewarî ev dimîn : -Tenûr. -Kurd memed nobete. -Kurd boregî. -Lorke, lorke. Gava ziman ji destê me çû, em dikarin wiha bêjin; “ -heyran, em ji van tişt û gotinan pir û pir hez dikin; lewma ji me re dibêjin; hûn Kurd in. Belge û nîşaneyên me yên neteweyî ev in... Ger em bi vana qaîl nabin, qîma xwe naynin, divê ji bo paşeroja zimanê xwe li çareseriyan bigerin , rê û rêzikên pir û pir xurt bibînin. Divê em tiştek wisa bikin ku ku,cihan dîsa bi yek dengî bêje ; “-errrrik, fenanî (wek) guleya yekemîn a şerwanên azadiyê ye!” Bi awayek din; heta tu dibêjî zanistî, heta tu dibêjî realîst, hetta tu dibêjî pragmatîk be… Divê em vê rastiyê baş fehm bikin; -her roj bi hezaran dergûş ji pişta kurdan tên cihanê lê, di pêşerojê de “ piraniya wan, exlebê wan” ( dilê min liber hev nade, xîreta min napejirîne ku ez bêjim tevahiya wan) wê nikaribin bi kurdî biaxifin! ( hûn ji wan hinekan hînî kurdî bikin jî, ewên ji wan “kurdîaxêvên xeberxweşan” tu kesî nebinin ku -şikur em jê ne bêpar in-bi wan re rûnên û derd û kulên dilan bidin der ) Her roj bi hezaran kal û pîrên me ji nav me bar dikin, diçin ber rehma Xwedê.( Xwedê çiqas li wan rehmê dike, ez pê nizanim) her yek ji wan bi xwe re parçeyek ji zimanê me, ji kurdayetiya me dibe, bi awayek din, ew, me bi kurdîki nîvco dihêlin û diçin. De ka em ji zarokên xwe re çi dihêlin? Divê em baş bizanibin ku wê dor dora me be jî... Divê em ji niha ve pêşî lê bigrin ku li dû me jî, ên ji doxîna me dikevin bila pihîn li kêlika me nedin û nebêjin: “-me bi gora we nizanim çi kiro, we ji me re çi kiro!” Mamoste Marûf

Kurd û asîmîlasyon û rojnameya Taraf

 Gilî û gazincên kurdan ên herî mezin; hûn jî pê dizanin, polîtîkaya asîmîlasyonê ya dewleta tirk e. Ev polîtîkaya bêyom e ku bi mîlyonan mirovan daye ber xwe dihêre. Bi hêrandinê jî namîne ji toz û xubara wan cinawirên herî dirînde yên cihanê diafirîne. Ev cinawirên “dewşirme” yên “bê esil û bê asas” xwe bi çanda çêkirî ya serdestan ve girê dide, dibe agir û bizot, devê xwe dike qirika ên ne ji xwe.

Mirovên şoreşger û demokrat; kes û kesayetiyên xwedî nirx û hêcahiyên ku mirovahiyê di pêvajoya bi hezaran salan de afirandine, di şûna asîmîlasyonê de, mirov, lawir, dar û kevir jî tê de, bo  parastin û berdewamî û reseniya hemû cûreyan têdikoşe. Ev nêzikîtêdahîna mînîmalîst, bi ya hin fîlozofan, alternatîfa herî xurt a kapîtalîzma tehrîpker û talanker û asîmîlasyonîst e.

Civata Kurd bi salan e di nav şer de ye. Ev şer; şerekî dûvdirêj û piralî ye. Digel êş û eleman, kul û kederan serpêhatiyeke pir û pir zengîn û rengîn e jî. Bi mîlyonan kurd, ên bala wan tim û tim li ser Tevgera Azadiyê ye, di van sih salên dawîn de, di warê îdeolojî û siyaset û felsefeyê de, ji mezûnên zanîngehan bêhtir bûn xwedî bîr û bawerî û agahiyan. Wan tevahiya têgehên(terîm) hemdem ên îdeolojîk û polîtîk û mîlîtarîst û hûmanîst bi çavên serê xwe dîtin, jiyan; bûn kirde û bireserên wan. Bi sedan peyv; ên wek faşîst, kolonyalîst, milîs, asîmîlasyon, dagirker, hûmanîst, hawirdorparêz, welatparêz, konfederalîzm, emperyalîzm, oportunîzm û êdî nizanim çi û çi; bûn benîştê devê gundiyên me.

Tiştekî pir balkêş e, tirkên ji rêzê bidin alîkî, exlebê zanîgehqedandiyên wan jî ji piraniya van terîman ti tiştek fam nakin û bi bihîstina wan a ji devê kurdekî “jiderhanê” ( ji rêzê) guh li wan dirêj dibe.

Ev hişmendî û kûrahiya civata kurd hê jî bi têra xwe bala raya giştî ya tirk nekişandiye. Wek mînak; ger general û karbidest û rayedarên payebilind ên dewletê, bi hişmendî û wêrektî û jîrektiya kurda bizanibûna û têbigihîştina ku çewisandina serhildana 29’emîn a kurdan ne pêkan e; wê  di şûna avakirin û sazkirina ERGENEKON û qoricitî û TÎM û JITEM û JIT’an de zor bidana siyasetmedarên firsendperest û popûlîstên xwe  - yên qaşo-maşo desthilatdar in (gelê tirk wisa dizane; jiber ku li pêş perdê ne) - bona  ku ew, “gelê tirk ê bêguneh” bi nijadperestî û bi şovenîzmê sor nekin û rê liber çareseriyek demokratîk nyê girtin. Ger sermayedarên kapîtalîst li vê rewşê varqiliyabûna, ew ên bona azadiya ziman û çanda Kurdî, hevkariya Tevgera Azadiya Kurd bikirana, pest û pêkûtî li mîlîtarîst û siyasetmedaran bikirina û -jibo berjewendiyên xwe be jî - ew ên cûrbecûr nav û markayên bi kurdî biafirandina û di qada aborî de li Kurdistanê bi hev re biketina ber qayişê.

Ger siyasetmedarên konek û fêlbaz ên wek Tayîp bizanîbûna ku kurd bi televîzyoneke tiroviro  na,
bi komir û bi sarinc û bi cilşoyan na,
bi ziman û bi nasname deng didinê,  ew ê “zagona bingehîn” biguheranda û bigota;
“made 47- Kurd gelê nîştecih ê vê axê ye û ew jî biqasî gelê tirk xwedî maf e.
Made 48- Peywira bingehîn a dewletê; di warê aramiyê de misogerkirina wekheviya tevahiya herêmên welat û sefiraziya hemû welatiyên “bac-da” ye. Zimanên welatyên nîştecih -ên ku xwe tirk nahesibînin- jî di hemû kar û barên fermî de û di dibistanan de tên bikaranîn.

Gelo hûn dibêjin qey  tevahiya tirkan wek Tayîp û Denîz û Dewlet Koç û Sabancî û Başbûg in û di warê kurda de nezan in? Naxêr... Di van çend salên dawîn de , bi taybetî hin rojnamevan û rewşenbîr bi ronesansa kurdan hesiyan. Komek ji wan dest bi weşana rojnameyek bi navê “Taraf” kir. Ev ronakbîr bi rastî jî, di demeke kurt de li seranserî Cihanê bûn “rûyê bi rûmet” ê civata tirk a êdî bi îmajkî ewqas xera bubû ku ala wê di çapemeniya Ewropayê de didan ber derziya (şiringa) eroînê...

Taraf heta jê tê, li ser nirxên cihana hemdem, bi taybetî jî li gorî pîvanên Yekitiya Ewropî weşana xwe dimeşîne. Kadroyên wê bi gelemperî ji liberal-demokratan pêk tê; lê çend kurd û olparêz ên demokrat jî tê de dinivîsin. Divê baş bê zanîn ku ev rojname ne ya kurda ye; lê nivîskarên wê “Tirkiyeyeke bêhtir demokrat û azad û nûjen” wek mîsyon dane ber xwe. Daxwazên kurdan û pirsgirêka kurd bi giranî di çarçoveya mafê takekesî de dinirxînin û çareseriyê jî di endamtiya YE(Yekitiya Ewropayê) de dibînin. Bi awakî din “TARAF” mafên civakî û netewî yên Kurdan na, mafên takekesî yên welatiyan diparêze. Ev rojname partiya AKP’ê jî di vê rêyê de wek amûrek bikêr dibîne û pişgiriya hin polîtikayên wê dike. Di vî warî de tu kurdekî demokrat û azadîxwaz û welatparêz tevlî nêrînên vê rojnameyê nabe. Jixwe mirazê min û vê nivîsê jî ne li  dûv hev rêzkirina kêmasiyên vê rojnameyê ye. Ez dixwazim raya giştî ya me kurda bi xetereya bişaftina kurdan a bi destê vê rojnameyê bihesînim.

ez kurdan bi kurdîkirina (kurdîfication) Taraf’ê; Tarafê jî bi “paşguhkirina Tirkan” tewambar dikim

Bi ya min, serkêşên projeya Taraf’ê jî, mîna ên li jor min rêz kiribûn, di serî de li girseya xwendevanên kurd varneqiliyabûn û  wek hedef nedabûn ber xwe; ne ji wê buya ew ê çend mehên pêşîn bihayê rojnameya xwe nekirina 1Ytl û rê liber xwendevanên kurd negirtina. Piştî daketina wê ya 40 quruşan, kurd li ser serên bayiyan hêwirîn û tîraja wê ji nişkave ji 5-6 hezaran derxistin 30-40 hezaran. Bi gotina nivîskarên wê bixwe jî , piraniya kiriyarên wê kurd in. Par di serdana Amed’ ê de ew bi çavên serê xwe di destê Amediyan de bi hezaran “Taraf” dîtibûn û kêfxweşî û coşa xwe ya bêhempa di qunciknivîsan de anîbûn ziman. Gelo ev tiştek normal e? Bi ya min ev ji gelek aliyan ve çewt e, ne rewa ye...
A yek; li vî welatî di serî de ên demokrasî û mafên xwe yên mirovahiyê dixwazin kurd in; ên nadin, naxwazin bidin tirk in. ji kurda bêhtir hewcedariya gelê tirk bi hişmendî û bi baweriya bi demokrasiyê heye û divê ev rojname ji hêla wan ve bê xwendin. Me li jor jî gotibû, kurd ev sih sal in bi saya Tevgera Azadiyê bi dorfirehî li ser demokrasi û azadî û mafên mirovan kûr û hûr bûne. Mirov bi dilekî rehet dikare bibêje ku; ger Taraf di perwerdehiya demokrasiyê de dibistana seretayî be; kurd şagirtên zaningehê ne.
A dudu; girseya xwendevanên kurd ên Tarafê, jiber nivîsên wê yên di warê kurda de wê dikirin. Bi zimanê aborînasiyê heta “arz” bi dilê kiryaran be (mişterî) wê “taleb” jî hebe. Vateyeke din a vê rewşê; ev rojname bi “kudayetîyê” dikare li ser xwe bimîne. Ev çerxeke gilover e: Kiryar kurd, naverok kurd, rojname berdewam e... Ji van xelekek kêm be; rojname çemûçem e. Li gorî zagonên aboriyê bi stendina wê, em zor didin da ku ew jî bibe ya me, bi dilê me be, wek me be... Em wê asîmîlîye dikin! Ma êdî Yozgatî û Adapazarî û Qeyserî û Muglayî wê dixwînin? Ger ew rojnameyeke “reng-kurd” bixwendina wê Ulke û Gundem û Guncelê jî bixwendina û bi me re tekoşîna demokrasiyê bidana...

Desthilatdaran wer kirine ku; ew bûne neyarê her tiştê ku bihna Kurdayetiyê ji tê... Em Kurd, bi stendina vê rojnameyê, em rê liber hişmendî û şiyarbûna gelê tirk jî digirin. Cara yekem e ku siûda vî gelî lêhatiye û rojnameyek demokrat bûye para wî; divê em wê jî nekin ya xwe... Ev rewş di gelek waran de ji bo kurda jî xeternak e.

Divê em şûn de venegerin 

Me dibistana xwe seretayî ya navê wê “ Ulke” bû,  hema bigire ist sal berê xwend, qedand çû! Divê em  êdî - heta ji me tê-li ser zimanê xwe yê stûxar rawestin, bi wê bixwînin, bi wê binivîsin bi wê bifikirin û jiyana xwe ya îro û ya sibê li ser wê ava bikin. Taraf, van demên dawîn bi şirîkatiya xwedî sermayedarekî mezin û bi reklamên hin şîrketan êdî dikare li serxwe bimîne; lê çapemeniya me, “çapemeniya azad” bi çend quruşên xwendevanan “tekoşîna herî bi rûmet a cihanê” dide. Em werên ser “Taraf” ê; divê ew çi dikin çawa dikin bila bikin, bibin rojnameya gelê tirk. Divê ew mêvandariya qehwexaneyên gundên Anatoliyê bike; ew gundî ne ku hê jî kurda mexlûqên “xwedî boçik”, ermeniyan cinawir, xaçparêzan gawirên xwînxwar, ên ne tirk dijmin dizanin...

Ew gundî û bajarî ne ku Tevgera Azadiya Kurd wek rêxistinek terorîst dizanin. Dibêjin qey zarokên kurdan ên li serê çiyayan digerin, ne ji artêşa wan a qehreman be, wê bikevin gund û bajarên wan û kok û aca wan biqelînin û ûrtê wan kor bikin!

Divê Taraf gelê tirk û rengên herî xweş ên xwezayê, “kesk û sor û zer” lihev bîne. Ev gelê reben ji ber nexweşiya neteweperestiyê ji lambeyên trafîkê û ji tîma fûtbolê ya Galatasarayê jî dikeve şikê û dibe, îro na sibeh - çawa ku tîne serê kurdên koçber û penaber ên li Anatoliyê bi cih ûwar bûne- wana jî lînç bike...
Ev gelê nezan e ku xwe bi çermsipiyên ewropiyan re dikuje û xwe li ser hemû gelên Rojhihilata navîn dibîne ; ewqas ku navê “ereb” layîqê kûçikan dibîne, kurda jî dike şûna “koleyên reşik” ên sedsala 19emîn ên Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê...

Divê Taraf bibe dermanê vî gelê bi xedar nexweş, bi giranî gêj û sermest...
Çawa? Aqilmendî ji hedê min der e; lê divê Birêz Ahmet Altan ê hostayê giyan û hestiyariya jinê ye, demildest çîroka evîndarî û zewaca Kerîmê Afyonî û ya Eyşoya me ya Agirî û her sê zarokên wan ên bi navên Zîlan, Dîlan û Botan binivîse û di nav rûpelên evîndariyê de poşmaniya Kerîm a ji kîn û rika wî ya berê, ya "beriya naskirina Eyşo li dijî  kurdan dajot" bîne ziman...

Bial Hasan Aksay, ji Moskovayê ragihîne ku Alperen ê nijadperestê Trebzonî ji neçariyê bi Evkerîmê Xinûsî re di heman xanî de dimîne û cara yekem kurdekî welatparêz nas dike û bi bihîstina neheqiyên li kurdan têne kirin ew,  ji şerman dixwaze  bikeve heft qat binê erdê...
Bila Sevan Nîşanyan, bi ya “yozgat”ê destpêbike û etîmolojiya navên hemû bajarên tikan binivîse. Bê tirs û xof bila bibêje: Yozgatîno, navê bajarê we ji peyva “yoyz” a wateya wê bi Ermenkî “şîr” e; û ji “gat” a dîsa bi ermenkî “pir” e pêk tê û navê bajarê we bi zimanê Ermenkî “ şîrê wî pir” e. Digel ku navê wî bi ermenkî be jî hûn naxwazin biguherînin; lê çima cûmhûriyeta we tevahiya navê erdnîgariya kurdan guherandiye lê mixabin hûn pê qaîl dibin, dengê xwe dernaynin, bi serde jî dixwazin kurd jî dengê xwe nekin?

Amberin Zaman gere pûşê dewşirmeyan -ên di warê neteweperestiyê de derpê ji qûn avêtine- derxe holê û ji tirkan re bibêje: “ ên ji tirkan bêhtir tirktî dikin, ên xwe bi ala sor û sipî dipêçin û we jî bi nijadperstiyê sor dikin bi gelemperî “tirkçerî”ne.

Heq e, Orhanê Miroglu’yê me Kurdistanê gund bi gund, navçe bi navçe, bajar bi bajar bigere û çi mamoste çi bijîşk, çi leşker, çi mela, çi karker bi hemû tirkên li van deran dixebitin re bipeyîve û kêfxweşî û serfiraziya wan a li Kurdistanê, qenciyên ku kurd li wan dikin, nêrînên wan ên şaş ên beriya hatina wan a Kurdistanê bîne ziman û ragihîne- dê û bav û xizmên wan ên Balikesîrî û Enqereyî û Rîzeyî yên destên wan li ser kezeba wan li benda kuştina zarokên xwe ne - ku kurd ne dijminên Tikan in û ew ji bo xwe û jibo we bi pergala bêpergal re şer dikin.

Gotina dawî divê Taraf rûyê ronî, rûyê bi şewq û şemal ê Tirkiyeyê be. Qenciya kurdan a herî mezin ew be ku wê asîmîlîye nekin, nebişifînin nekin ya xwe, nekin mînanî xwe.